Pieniądz, jego historia i funkcje

     Pieniądz – jest towarem uznanym w wyniku ogólnej zgody jako środek wymiany gospodarczej, w którym są wyrażone ceny i wartości wszystkich innych towarów.

     Wyróżniamy 5 etapów rozwoju pieniądza:

     1.Pieniąz pierwotny. W kulturach pierwotnych pojęcie pieniądza jako osobnego środka płatniczego nie istniało. Podstawowym sposobem nabywania dóbr był barter, czyli wymiany na zasadzie przedmiot za przedmiot. Jeden towar wymieniano za inny o niekoniecznie takich samych właściwościach. Szybko jednak zorientowano się, iż nie zawsze taka wymiana towarami była sprawiedliwa, gdyż wartość przedmiotów często nie była taka sama i nie prowadziła do zaspokojenia wszystkich potrzeb.

     2.Pieniądz kruszcowy. W procesie rozwoju gospodarki i cywilizacji z biegiem czasu miejsce produktów konsumpcyjnych zajęły metale – najpierw nieszlachetne (brąz, miedź, żelazo) potem szlachetne (srebro, złoto, rzadziej platyna). Metale gwarantowały trwałość użytkową oraz wartość dlatego też stały się formą pieniądza. Od wprowadzenia metali (głównie szlachetnych), jako formy pieniądza wykształciło się pojęcie „pieniądz”.

Jednak z biegiem czasu, metale zaczęły być uciążliwe. Wymiary metali nie zawsze były takie same, sztaby złota czy srebra zwykle były dużych rozmiarów, a ważenie i dzielenie ich na mniejsze kawałki (pieniądz odliczany) zwykle zajmowało wiele czasu. Pojawiła się więc praktyka by te sztabki złota, czy srebra lub innych metali szlachetnych dzielić, co okazało się trafne. Po nabiciu odpowiednich podobizn, posiadacz nabitych kawałków metalu był świadom i pewien wartości danego „pieniądza”. Przez setki lat kulki metalu, które pełniły funkcje pieniądza były tworzone z kilku metali, jak brąz, srebro, złoto. Z biegiem czasu system bicia metali się wykrystalizował do użytkowania dwóch metali: złota i srebra. Takie kuleczki metalu z nabijanymi podobiznami nazwane zostały monetami.

    3.Pieniądz papierowy. Jednak wytwarzanie pieniądza ze złota i srebra było kosztowne, a ponadto ilość owych metali nie była wystarczająca do zaspokojenia istniejącego zapotrzebowania. Zaczęto więc swoje zasoby pieniężne zostawiać u złotników, którzy wypisywali tzw. kwity depozytowe, które dowodziły ilości posiadanego złota czy też srebra przez osobę posiadającą kwit. Nabywcy kwitów mogli oprocentować swoje złoto czy srebro. Kwity depozytowe były aktywem finansowym pojawiającym się w ewidencji dwóch podmiotów: złotnika oraz posiadacza kwitu. Złotnik zobowiązany był do wypłaty określonej kwitem kwoty okazicielowi dokumentu. Tak to też narodziła się kolejna forma pieniądza – pieniądz papierowy – gdyż ludzie coraz częściej regulowali własne długi oraz należności owymi kwitami depozytowymi.

     4.Pieniądz bezgotówkowy. Kolejne etapy rozwoju pieniądza wiążą się z powstaniem i rozwojem pieniądza bezgotówkowego. Stworzyli oni namiastki bezgotówkowych form rozliczeń w postaci uwierzytelnionych tabliczek służących do dokonywania operacji finansowych. W późniejszym czasie ludzie nie chcieli trzymać banknotów w domu bo było to niewygodne, dlatego oddawali swoją gotówkę do banku w formie wkładu na rachunek bankowy. Następnie pojawiły się takie możliwości, ja polecenie przelewu – gdzie bank przekazywał pieniądze na rachunek innej osoby oraz czek bankowy, za pomocą którego okaziciel czeku mógł wypłacić określoną kwotę z banku.

     5.Pieniądz elektroniczny. Obecnie popularnym środkiem płatniczym staje się pieniądz elektroniczny. Istota tej formy płatniczej polega na zapisie w pamięci komputera rachunków bankowych, a wpłaty, wypłaty, rozliczenia są realizowane za pomocą kart magnetycznych, na których zapisywane są ruchy związane z naszymi finansami. Regulowanie płatności finansowych za pomocą kart magnetycznych może następować wprost z domu, owymi kartami możemy płacić w sklepach, stacjach paliw, a także za pomocą bankomatów możemy wypłacać gotówkę z naszego konta bankowego.

  Funkcje pieniądza:

•  Miernik wartości (pozwala wyrazić w cenie wartość kosztów poniesionych na wytworzenie danego dobra lub usługi.
• Środek wymiany (może być wymieniany na towar)
•  Środek tezauryzacji (przechowywanie, gromadzenie. Pieniądz odłożony w danym okresie może być wykorzystany do zakupu w przyszłości
•  Pieniądz światowy (państwo gwarantuje swobodę posługiwania się nim w obrotach płatniczych na świecie) 

Żródła: Wikipedia, Youtube, http://przedsiebiorczosc.cba.pl/dz2/rola.html

Polityka pieniężna. Pojęcia inflacji i deflacji

    Polityka pieniężna – część polityki gospodarczej, polegająca na systematycznych działaniach mających na celu zapewnienie stabilności cen, czyli niskiej inflacji. Politykę pieniężną państwa prowadzi bank centralny lub inna instytucja rządowa upoważniona do realizacji tej funkcji. Oddziałuje ona na poziom podaży pieniądza oraz na kursy walutowe.

     Wyrózniamy takie typy celów polityki monetarnej:

    

     1.Cel finalny  – jest to odpowiednio zdefiniowany cel ogólnogospodarczy wynikający z realizacji polityki gospodarczej danego kraju. Przykładowo w Polsce celem finalnym NBP jest „utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu o ile nie ogranicza to realizacji tego celu”.

     2.Cel pośredni – wyznaczenie określonej kategorii ekonomicznej, która pozostaje w stabilnej relacji z celem finalnym. Przykładowo w Polsce NBP stosuje strategię bezpośredniego celu inflacyjnego, choć dopiero w 2004 r. Rada Polityki Pieniężnej ustaliła wysokość owego celu inflacyjnego na 2,5 proc. z możliwością odchylenia do 1 punktu procentowego w górę lub w dół.

     3.Cele operacyjne, które zależą od celu finalnego i powinny wpływać na cel pośredni:

Kontrola stóp procentowych

Kontrola przyrostu podaży pieniądza

Stabilizowanie poziomu kursu walutowego

Kształtowanie masy pieniądza rezerwowego

Kształtowanie poziomu stóp procentowych

     Działania banku centralnego w ramach celów operacyjnych można podzielić na:

Politykę restrykcyjną (twardą), której celem jest zmniejszanie podaży pieniądza poprzez sprzedaż papierów wartościowych na otwartym rynku, podwyższanie stóp procentowych, zmiany poziomu rezerw obowiązkowych – jest to polityka antyinflacyjna.

Politykę ekspansywną (miękką), której celem jest zwiększanie podaży pieniądza poprzez zakup papierów wartościowych na otwartym rynku, obniżanie stóp procentowych, obniżanie poziomu rezerw obowiązkowych.

   Inflacja i deflacja

     Inflacja – proces wzrostu przeciętnego poziomu cen w gospodarce. Skutkiem tego procesu jest spadek siły nabywczej pieniądza krajowego. Przeciwnym zjawiskiem do inflacji jest deflacja.

    Przyczyny inflacji:

• nadmierne zwiększanie podaży pieniądza poprzez jego emisję przez bank centralny lub kreację w bankach komercyjnych
• niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych (np. surowców energetycznych), który prowadzi do ograniczenia zagregowanej podaży
• wzrost zagregowanego popytu w gospodarce
• niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)
• przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)
• wadliwa struktura gospodarki
• import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie wzrost cen) 

    

  Skutki inflacji:

Negatywne skutki inflacji to:

• redystrybucja siły nabywczej na korzyść emitującego pieniądz (zwykle rządu bądź podległej mu organizacji) kosztem reszty użytkowników
• realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności, które nie podlegają waloryzacji. W szczególności skutkiem inflacji jest względne zmniejszenie się dochodów osób, których nominalne dochody są stałe – te niekorzystne konsekwencje inflacji można zmniejszyć, dokonując odpowiednio często waloryzacji zobowiązań.
• tak zwane koszty zdartych (lub zdzieranych) zelówek, wynikające z tego, że przy wysokiej inflacji ludzie dążą do utrzymywania mniejszych zasobów gotówki, co związane jest z koniecznością dojazdu do banku lub bankomatu
• tak zwane koszty zmiany karty dań, powodowane tym, że przy wysokiej inflacji firmy częściej muszą dostosowywać swoje ceny, co wiąże się z dodatkowymi kosztami (restauracje muszą częściej wymieniać karty dań).

Inne skutki inflacji

• Ponieważ siła nabywcza pieniądza maleje, konsumenci chcą się go pozbyć, zakupując dobra, których wartość nie maleje. Tym samym napędzają te sektory gospodarki, które produkują dobra trwałe.
• Powyższy skutek wywołuje wzrost (niekoniecznie równomierny) cen innych towarów. Jeżeli wzrasta cena benzyny (także wskutek nakładania podatków, w tym akcyzy), rosną koszty transportu i ceny wszystkich towarów, które są transportowane. Tym samym wzrost ceny benzyny może spowodować wzrost cen chleba.

     Deflacja – długotrwały spadek przeciętnego poziomu cen w gospodarce przekładający się na wzrost siły nabywczej pieniądza. W warunkach deflacji za tę samą ilość pieniędzy po pewnym czasie można kupić więcej towarów i usług.

Wśród przyczyn deflacji wymienia się:

• brak proporcjonalnej do wzrostu gospodarczego emisji pieniądza;
• głęboką recesję prowadzącą do silnego spadku popytu;
• nadmierne oprocentowanie lokat terminowych przez co tezauryzacja pieniądza staje się opłacalna;
• spłatę zobowiązań kredytowych przy braku emisji pieniądza i wstrzymaniu akcji kredytowej.

Skutkami deflacji są:

• zmniejszenie opłacalności produkcji (tylko w przypadku regulacji rynkowych uniemożliwiających obniżenie kosztów produkcji);
• wzrost siły nabywczej pracującej części społeczeństwa (tylko w przypadku zamrożenia płac);
• konsumpcja i zamówienia przemysłu są odsuwane w czasie (w oczekiwaniu na niższe ceny), co napędza recesję.

Źródła: Wikipedia, Youtube

Pieniądz bezgotówkowy

  Pieniądz bezgotówkowy  – jest to forma pieniądza w postaci zapisu na rachunkach bankowych, zapisów po stronie debetowej (aktywa), płatnych na żądanie, oznaczających otrzymywanie należności lub regulowanie zobowiązań przez właścicieli rachunków. Pieniądz bezgotówkowy kreowany jest przez banki komercyjne.

     Uruchomienie pieniądza bezgotówkowego odbywa się poprzez przenoszenie płatności z rachunku jednego klienta na rachunek innego w obrębie jednego lub kilku banków. Podstawy tworzenia pieniądza bezgotówkowego stanowi wkład pierwotny (czyli pochodzący z własnych środków właściciela rachunku) lub wkład wtórny (pochodzący z udzielonego kredytu).

     Do instrumentów obrotu bezgotówkowego należą między innymi: karty płatnicze, polecenie przelewu, polecenie zapłaty, czek rozrachunkowy, instrumenty płatności mobilnych, instrumenty pieniądza elektronicznego, jeżeli transakcje dokonane przy jego użyciu nie skutkują pojawieniem się gotówki.

     Zaobserwowano, iż zaufanie do instrumentów obrotu bezgotówkowego osiąga relatywnie wysoki poziom w czasach prosperity i stabilności systemu finansowego, spadając gwałtownie w sytuacjach kryzysowych.

Źródła: Wikipedia, Youtube

Modernizacja polskich banknotów

     Modernizacja banknotów - jest to wprowadzenie do obiegu nowej wersji banknotów w celu odnowienia i zabiezpieczenia ich.

     Ostatnie zmodernizowanie polskich banknotów odbyło się w 2014 roku. Narodowy Bank Polski zaprezentował banknoty powszechnego obiegu o nominałach 10, 20, 50 i 100 złotych ze zmodernizowanymi zabezpieczeniami. Najważniejsze zmiany na banknotach 2014 roku, to odkryte pole znaku wodnego, wprowadzenie farby opalizującej i ulepszone zabezpieczenie recto-verso, czyli uzupełniający się druk obustronny. Projekty graficzne banknotów się nie zmieniły, ale zastosowanie nowych zabezpieczeń powoduje, że różnice pomiędzy zmodernizowanymi banknotami a dotychczas używanymi będą widoczne. Banknot o nominale 200 złotych na razie pozostanie bez zmian.

Żródła informacji: https://www.nbp.pl/bezpiecznepieniadze/informacja.pdf

Hrywna - waluta ukraińska

     Od września 2015 roku ja (Tatiana) i Jegor jesteśmy uczniami LO w Skałe. Od 2015 roku w naszym mieście Korosteniu istnieje organizacja, dzięki której dzieci z polskimi korzeniami mają szanse na edukacje w Polsce.

    Na codzień posługujemy się złotówką, ale dokonując zakupów przeliczamy na hrywnie, w których naszi rodzice przesyłają nam pieniądze. Dlatego chcemy opowiedzieć o naszej walucie - hrywnie.

     Hrywna – oficjalna waluta Ukrainy. Kod walutowy ISO 4217: UAH, skrót ukraiński: грн. 1 hrywna jest równa 100 kopiejkom. Kurs średni NBP: 1 UAH = 0,1532 PLN (stan na dzień 12 maja 2016 r.). Hrywna weszła do obiegu w 1996 w związku z reformami ekonomicznymi, zastępując karbowańca. Nazwa pochodzi od średniowiecznej miary srebra – grzywny.

 Banknoty

     W obiegu było pięć wzorów banknotów:

• z datami emisji 1992–1994 – typowe poradzieckie wzornictwo, z centralnie umieszczoną postacią, nominały 1–100 hrn.
• z datami emisji 1994–1997 – poradzieckie wzornictwo z postacią umieszczoną z boku, nominały 1–20 hrn.
• z datami emisji 2000–2001 – wzór lekko zmieniony, nominały 2–20 i 200 hrn.
• z datami emisji 2003–2006 – współczesne wzornictwo, zmienione wizerunki postaci, bardziej jednolita kolorystyka poszczególnych banknotów, nominały 1–100 hrn.
• z datami emisji od 2006 – całkowicie zmienione wzornictwo, do 2007 r. wyemitowano nominały 200 i 500 hrn.

    Od 1 stycznia 2010 r. w obiegu występują tylko emisje 2003-2006 i emisje od 2006. Pozostałe bankonty straciły ważność.

     Co znajduje sie na Ukraińskiej walucie?

     Na hrywnach są różne postacie: wielki książę kijowskie (Włodzimierz I Wielki, Jarosław I Mądry), hetmany zaporoskie (Bohdan Chmielnicki, Iwan Mazepa),ukraiński poety i pisarze (Iwan Franko, Łesia Ukrainka, Taras Szewczenko, Hryhorij Skoworoda), ukraiński historyk i polityk(Mychajło Hruszewski).

     Z drugiej strony pokazana jest architektura(Gród Włodzimierza w Kijowie, Sobór Mądrości Bożej w Kijowie,

Cerkiew św. Ilji w Subotowie, Akademia Mohylańska w Kijowie, Wieża Bramna zamku w Łucku, Budynek Ukraińskiej Centralnej Rady...)

    

      Kopiejka - moneta, drobna jednostka monetarna Ukrainy, jest równa 1/100 hrywny.

   Inflacja na Ukrainie

    Według medialnych doniesień opartych o anonimowe źródła oraz wypowiedź, której szefowa NBU miała udzielić reportem, na które powołują się także największe światowe media, stopa procentowa ma wzrosnąć z 19,5% do aż 30%. Po raz ostatni stopy na Ukrainie były tak wysokie w 2000 r. 

    Podnoszenie stóp procentowych ma pomóc hrywnie, która w ostatnich miesiącach znacząco osłabiała się względem głównych walut. Na dodatek, niepewność dotycząca działań banku centralnego sprawia, że kurs walutowy jest mocno rozchwiany. Według danych Bloomberga dolar kosztuje dziś 24,25 UAH wobec nawet 33 UAH w ubiegły wtorek i czwartek. Dla porównania jeszcze rok temu – a więc już po zajęciu Krymu – za dolara trzeba było zapłacić 9 UAH, a przed agresją kurs utrzymywał się lekko powyżej 8 UAH.

     25 lutego Narodowy Bank Ukrainy zakazał bankom kupowania walut obcych na rzecz klientów. Ponadto bank centralny Ukrainy narzucił bankom limity dotyczące zakupu walut na własny rachunek (do równowartości 0,5% kapitału regulacyjnego). Co zaskakujące, jeszcze tego samego dnia decyzję tą ostro skrytykował premier Arsenij Jaceniuk

            - Ukraina

            - Polska

Źródła: Wikipedia, www.bankier.pl, wiedza własna